سرویس جنگ نرم مشرق - مجله یهودی «تبلت» آمریکا در گزارشی به بررسی پیوستن دن شاپیرو به تیم ایران دولت جو بایدن پرداخت. رسانه‌های آمریکایی هفته گذشته اعلام کردند که دانیل شاپیرو، سفیر سابق آمریکا در اسرائیل به تیم رابرت مالی، مسئول امور ایران در وزارت امور خارجه آمریکا می‌پیوندد. شاپیرو قرار است در تماس مستقیم با دفتر نخست‌وزیری و همچنین وزیران دفاع و امور خارجه اسرائیل باشد. گفتنی است شاپیرو یکی از کسانی بود که در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران نقش مهمی ایفا کرده بود.
انتخاب شاپیرو برای عضویت در تیم ایران در وزارت امور خارجه آمریکا در شرایطی صورت می‌گیرد که نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا بر سر توافق هسته‌ای ایران و خطرات ناشی از آن گفت‌وگو کرده بودند. گفته می‌شود که شاپیرو به عنوان عضو تیم ایران وزارت امور خارجه آمریکا شش ماه در واشنگتن و شش ماه در اسرائیل فعالیت خواهد کرد. او مستقیماً در ارتباط با خطرات ناشی از فعالیت‌های جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کند و با دفتر نخست‌وزیری اسرائیل و همچنین با وزیران دفاع و امور خارجه آن کشور در تماس مستقیم خواهد بود.
در همین رابطه یکی از مسئولان دولت آمریکا درباره انتخاب شاپیرو برای عضویت در تیم ایران وزارت امور خارجه آمریکا گفته است: «تجربه دانیل شاپیرو و همچنین اطلاعات او درباره منطقه و همچنین این موضوع که او فرد شناخته‌شده‌ای در منطقه است، می‌تواند زمینه همکاری و هماهنگی آمریکا با اسرائیل را تأمین کرده و در ارتباط با یافتن راه‌حل‌هایی برای مسائل مربوط به ایران در منطقه کمکی به وزارت امور خارجه باشد.»
مخاطبان گرامی، آنچه در ادامه می‌خوانید صرفاً ترجمه گزیده گزارش‌ها و مقالات مذکور است و محتوا و ادعاهای مطرح‌شده در این گزارش صرفاً جهت تحلیل و بررسی رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی منتشر شده است و هرگونه ادعا و القائات احتمالی این مقالات هرگز مورد تأیید مشرق نیست.
نقش کلیدی در هرگونه توافق جدید با ایران
نشریه یهودی تبلت در این خصوص می‌نویسد: گروه‌های یهودی آمریکایی فرستاده سابق این کشور به اسرائیل را همچون خاکریزی می‌دانند که از اسرائیل در برابر تندروهای حرب دموکرات محافظت می‌کند ــ اما آیا چنین چیزی بیشتر از روی امیدواری و اضطراب نیست؟ دانیل شاپیرو در حال تبدیل شدن به یکی از چهره‌های محوری در تعیین سیاست آمریکا در قبال اسرائیل در دولت جو بایدن است، درست همانند نقشی که در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما ایفا کرد.
شاپیرو در دوره اوباما عضو شورای امنیت ملی بود و سپس در مقطع پر از بحث‌وجدل منتهی به توافق هسته‌ای، سفیر آمریکا در اسرائیل شد. این بار، شاپیرو احتمالاً یکی از کسانی است که سفیر بعدی نزدش جوابگو خواهد بود ــ و نقش کلیدی در هرگونه توافق جدید با ایران ایفا خواهد کرد.
مارک دوبوویتز مدیر اجرایی اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها که از اندیشکده‌های جنگ‌طلب و تندرو در حوزه سیاست خارجی در واشنگتن به شمار می‌رود، در این باره می‌گوید: «دن تا حدودی یک چهره سیاسی است ــ محاسبات و مواضع او همواره تا حدودی سیاسی هستند.
اما او همچنین یک فرد کارکشته و متفکر در حوزه سیاست‌گذاری است و [اسرائیلی‌ها] می‌دانند که او عمیقاً به روابط آمریکا و اسرائیل اهمیت می‌دهد و این امر بسیار مفید و مؤثر واقع خواهد شد.» دوبوویتز مرتباً در رسانه‌های اجتماعی از شاپیرو تعریف و تمجید می‌کند.
شاپیرو به سرپل حزب دموکرات در اسرائیل تبدیل شد
شاپیرو طی چهار سال گذشته در اسرائیل سکونت داشته است ــ او سفیر آمریکا در اسرائیل بود. او در عین حال بطور مرتب در امور سیاسی هر دوی اسرائیل و آمریکا شرکت داشته است. به‌واسطه تغییر چرخشی چهره‌های دیپلماتیک، سنت، و احترام به رئیس‌جمهور جدید و تیم وی و بطور کلی تغییر دموکراتیک قدرت، صدها نفر از سفرای آمریکا پس از پایان زمامداری رئیس‌جمهور متبوع خود از روی مصلحت‌اندیشی به کشور بازگشته‌اند. شاپیرو جزو اقلیت کوچکی از این سفرا است که جمع‌بندی متفاوتی داشته‌اند.
این مسئله به نظر مؤثر واقع شده است. شاپیرو در اسرائیل نقش کانال ارتباطی با حزبی را ایفا می‌کرد که در آمریکا از قدرت کنار زده شده است ــ و سران ارشد اسرائیل می‌دانستند که حزب مذکور بطور بالقوه قادر است در آینده نزدیک بار دیگر در رأس قدرت قرار گیرد. شاپیرو خواسته یا ناخواسته به سرپل حزب دموکرات در اسرائیل تبدیل شد. او از طریق اندیشکده‌ای که از ارتباطات سیاسی خوبی برخوردار است، مرتباً در خصوص وضعیت روابط میان آمریکا و اسرائیل اظهارنظر می‌کرد و شاید به زودی آینده این روابط را در کنترل خود بگیرد.
در همین حال، شاپیرو به عنوان یکی از اعضای کمیته حزبی مجمع ملی دموکرات‌ها و یک چهره یهودی کلیدی که سیاست‌ورزی را در دولت پیشین دموکرات‌ها در معرض اعتبارسنجی قرار داده و متعاقباً در دولت رئیس‌جمهور بعدی آمریکا نیز نقش مشابهی ایفا خواهد کرد، همواره در عرصه سیاست‌ورزی آمریکا حضور داشته است.
شاپیرو یک تنه از روابط میان آمریکا و اسرائیل محافظت خواهد کرد
دوبوویتز در این باره گفت: «او وقتی می‌گوید که باراک اوباما طرفدار اسرائیل است، حرفش خریدار دارد. ما می‌دانیم که چنین چیزی حقیقت ندارد، اما وقتی دن چنین چیزی را بر زبان می‌آورد، گویی که عین حقیقت را گفته است.»
در حقیقت، در طول فصل انتخابات و قبل از آن، پیام شاپیرو حداقل در آمریکا مفید و مؤثر واقع شد. بسیاری از یهودی‌های آمریکا که عادت کرده‌اند به دموکرات‌ها رأی بدهند، اسرائیل را یک اولویت سیاسی ناچیز تا متوسط می‌دانند و مشتاقند تا در خصوص مردی که جانشین ترامپ شد، بهترین باورها را در ذهن پرورش دهند. ترامپ باعث ایجاد دوگانگی در میان جامعه یهودیان آمریکا شده بود و حتی بسیاری از او بیزار بودند.
با وجود این، اهمیت شاپیرو تا حدودی ناشی از اضطراب و دلواپسی گسترده است مبنی بر اینکه هیچکس مثل او نمی‌شود ــ و اینکه او یک تنه از روابط میان آمریکا و اسرائیل محافظت می‌کند، آنهم در برابر حزبی که پر شده از ایدئولوگ‌هایی که رؤیای قطع پیوندهای تاریخی نزدیک میان آمریکا و اسرائیل را در سر می‌پرورانند.
شاپیرو در در همه ملاقات‌های میان نتانیاهو و اوباما حضور داشت
در ادامه این گزارش آمده است: شاپیرو در ماه مارس ۲۰۱۱ به عنوان سفیر آمریکا در اسرائیل معرفی شد. او در آن مقطع مدیر امور خاورمیانه در شورای امنیت ملی بود و سابقه فعالیت در وزارت امور خارجه را نداشت، اما از مزیت روابط نزدیک با رئیس‌جمهور اوباما برخوردار بود.
شاپیرو در سال ۲۰۰۷ معاون رئیس دفتر سناتور بن نلسون بود و کمک کرد تا اوباما که در آن مقطع سناتور بود، برای ملاقات با بنیامین نتانیاهو رهبر وقت حزب مخالف در اسرائیل آماده شود. شاپیرو از همان اوایل در جریان کارزار انتخاباتی مقدماتی اوباما در سال ۲۰۰۸، ترتیب برقراری ارتباط با یهودی‌ها را داد. در آن مقطع، کلیت حزب دموکرات حامی هیلاری کلینتون بود؛ شاپیرو همچنین زمانی که اوباما به عنوان کاندیدای حزب دموکرات‌ها معرفی شده بود، بخش اعظم سفرهای او به اسرائیل را قبل از انتخابات سال ۲۰۰۸ برنامه‌ریزی کرد. شاپیرو در ادامه در دوره رئیس‌جمهور اوباما، در همه دوازده ملاقات میان نتانیاهو و اوباما به جز یک مورد حضور داشت.
شاپیرو به عنوان سفیر آمریکا در تل‌آویو به لحاظ تاریخی وظیفه سخت و دشواری بر عهده داشت. البته، ایفای نقش به عنوان سفیر آمریکا در اسرائیل هیچگاه ساده و آسان نیست. همانگونه که دانیل کورتز سفیر آمریکا در اسرائیل بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ توضیح داده است، سفیر اغلب قائم مقام رئیس‌جمهور متبوعش انگاشته می‌شود: آنها نمی‌توانند بر سر رئیس‌جمهور اوباما داد بزنند. بنابراین بر سر شما [به عنوان سفیر] داد می‌زنند و می‌خواهند بدانید که اگر اوباما هم آنجا بود، بر سرش داد می‌زدند.»
حمایت‌های عجیب شاپیرو از اوباما
این نشریه آمریکایی عنوان کرد: طی سال‌های زمامداری اوباما، شاپیرو و نتانیاهو حداقل هفته‌ای یکبار با هم ملاقات می‌کردند یا مسیرشان به هم می‌خورد و بنا بر گفته یک منبع نزدیک به شاپیرو، سفیر آمریکا و نخست‌وزیر اسرائیل «بیشتر از آنچه خودشان خواهانش بودند، یکدیگر را می‌دیدند.» با وجود این، شاپیرو برای کسانی که از مافوقش انتقاد می‌کردند، یک پاسخ حاضر و آماده داشت.
سفیر آمریکا هنگام سفر به گوشه و کنار اسرائیل غالباً با کسانی روبرو می‌شد که هنگام خداحافظی ابراز تأسف می‌کردند از اینکه او برای رئیس‌جمهوری کار می‌کند که تا این حد از کشورشان بیزار است. شاپیرو جواب می‌داد که او خودش تجلی خواسته‌ها و تفکرات اوباما در خصوص اسرائیل است ــ او می‌گفت اگر از او بیزارید، یعنی از من بیزارید و اگر به من احترام بگذارید، یعنی به او احترام گذاشته‌اید.
دوران سفیری شاپیرو پر از حادثه و رویداد بود، هرچند طرفین شاید آن را یک دوره هشت ساله به ویژه پربار در روابط میان آمریکا و اسرائیل توصیف نکنند. گفتگوهای صلح میان اسرائیل و فلسطین تحت هدایت جان کری در سال ۲۰۱۴ که شاپیرو در جریان آن تقریباً در همه دیدارها و مذاکرات میان تیم آمریکایی و اسرائیلی‌ها حضور داشت، در نهایت به جایی رسید که محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی گفتگوها را برهم زد و خواستار تشکیل دولت وفاق با حماس شد؛ خصومت میان اسرائیل و گروه ستیزه‌جوی حماس مستقر در غزه درست چند هفته بعد شعله‌ور گردید.
در سال ۲۰۱۳، سفارتخانه آمریکا در اسرائیل که شاپیرو مسئول آن بود، اعطای کمک مالی به سازمان موسوم به «صدای واحد» [۱] را با هدف ترویج پیامد تشکیل دو دولت به عنوان راه‌حل مناقشه اسرائیل و فلسطین تصویب کرد. چنین امری حاصل تشدید تلاش‌های دیپلماتیک از طرف دولت اوباما بود. از کمک مالی مذکور به منظور پرداخت دستمزد به شرکت مشاوره‌ای «۲۷۰ راهبرد» [۲] استفاده شد. این شرکت آمریکایی توسط جرمی بِرد مدیر سراسری سابق پروژه «سازمان‌دهی برای آمریکا» [۳] تأسیس شد و در آن مقطع از بخشی از منابع مالی وزارت امور خارجه آمریکا به منظور کمک به شکست بنیامین نتانیاهو در انتخابات سال ۲۰۱۵ اسرائیل بهره گرفت. مجلس سنا در جریان تحقیقات خود هیچگونه شاهد و مدرکی پیدا نکرد که نشان دهد سفارتخانه آمریکا در اسرائیل عامدانه در عرصه سیاست‌ورزی اسرائیل مداخله می‌کند، هرچند این ماجرا از دید حامیان متعصب در آمریکا و اسرائیل به مثابه خصومت دولت اوباما نسبت به نتانیاهو بود. سپس موضوع توافق با ایران پیش آمد که مذاکرات مربوط به آن از اسرائیلی‌ها پنهان نگه داشته شد.
اسرائیلی‌ترین سفیر آمریکا
به لطف مهارت‌های دیپلماتیک شاپیرو و از آنجا که او از مراکز واقعی تصمیم‌گیری در واشنگتن به دور بود، اسرائیلی‌ها شاپیرو را به خاطر تنش‌های دوران اوباما چندان مقصر نمی‌دانستند. یکی از مقامات سابق اسرائیل در این باره گفت: «دن سیاست‌گذار نیست. دن شرح‌دهنده سیاست‌هاست.»
شاپیرو همچنین به مدد توانایی‌های چشمگیرش به عنوان یک دیپلمات، از ارج و احترام گسترده در اسرائیل برخوردار بود. ویلیام داروف رئیس ارشد اجرایی «کنفرانس رؤسای سازمان‌های یهودی بزرگ آمریکایی» [۴] در این باره اظهار داشت: «علیرغم مشکلات توافق منعقده با ایران، دن عمدتاً یک واسطه صادق انگاشته می‌شد که همگان از طیف‌های سیاسی گوناگون می‌توانستند با او به گفتگو بنشینند.» داروف اضافه کرد که در ملاقات‌های مشترک میان نتانیاهو و شاپیرو حضور داشته و «مشخص بود که آنها مدت زمان زیادی را با هم گذرانده‌اند و از روابط بسیار مثبت و اعتمادبخشی برخوردار هستند.»
شاپیرو برخلاف اسلافش غالباً به شهرک‌های توسعه یافته و مناطق دیگر در محدوده مرزهای اسرائیل سفر می‌کرد و با افراد گوناگون از رهبران حریدی گرفته تا اعضای فهرست مشترک اعراب در کنست پیوند برقرار می‌کرد. او با اعتمادبه‌نفس به زبان عبری صحبت می‌کرد و همواره در حال بهبود زبان عبری خود بود. هیلیک بار نماینده سابق کنست از حزب کارگر و عضو کمیته امور خارجه و دفاعی کنست در این باره گفت: «او اسرائیلی‌ترین سفیر آمریکاست که تاکنون دیده‌ام. او حقیقتاً مثل یکی از خودمان بود.»
برخی از اسرائیلی‌های دست راستی ــ حتی در میان رهبران جنبش شهرک‌نشینی ــ نیز احساس مشابهی داشتند. الی پیپرز مدیر امور بیرونی شورای یشا[۵] این دیپلمات سابق را در جریان مهمانی چهارم جولای در محل اقامت سفیر آمریکا دوباره ملاقات کرد. در آن مقطع، دیوید فریدمن سفیر آمریکا در اسرائیل بود. پیپرز مصرانه از شاپیرو خواسته بود تا کمک کند ممنوعیت وضع‌شده از طرف آمریکا در خصوص ملاقات کارکنان سفارتخانه این کشور با شهرک‌نشینان اسرائیلی رفع شود و شاپیرو به نظر با این موضوع موافق بود.
به گفته پیپرز، در جریان دیدارهای صورت گرفته پس از آنکه شاپیرو دولت را ترک کرد، «او عموماً خیلی سؤال می‌پرسید. بسیاری از آن سؤالات به منظور درک و شناخت صحنه سیاسی اسرائیل بود ــ آیا واقعاً فکر می‌کنیم فلسطینی‌ها راهشان را می‌کشند و می‌روند؟ اهداف بلندمدت ما کدام‌ها هستند؟ گفتگوها هیچوقت شکل مشاجره به خود نمی‌گرفتند. همیشه این شکلی بود که مثلاً: آره، دوست دارم بیایم به آنجا سر بزنم.» شاپیرو پاییز سال گذشته در نشست مجازی «فدراسیون‌های یهودی آمریکای شمالی» [۶] شرکت کرد و در خصوص الحاق احتمالی بخش‌هایی از کرانه باختری به خاک اسرائیل با اودد رویوی شهردار شهر افرات به گفتگو نشست.
شاپیرو واقعا اسرائیل را دوست دارد
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: شاپیرو به نظر از این نوع تماس‌ها با مخالفانش لذت می‌برد. در پس زمینه این تماس‌ها باور صادقانه و مشترک شاپیرو و مصاحبانش به آن چیزی است که در رابطه با موضوعات مدنظرشان بهترین گزینه می‌پندارند، حتی اگر نگرش‌هایشان اصولاً در تضاد با یکدیگر باشد. پیپرز در این باره اظهار داشت: «او واقعاً قدردان اسرائیل است و به باور من اسرائیل را دوست دارد و این ویژگی در هیچکس دیگری در دولت اوباما مشاهده نشد.»
در عین حال، گفتگو شاید از این لحاظ امکان‌پذیر بوده که شهرک‌نشینان شاپیرو را بخصوص خطرناک نمی‌دانستند. این سفیر سابق شاید به سیاست‌هایی معتقد باشد ــ و به زودی شاید فرصت اجرای آنها را داشته باشد ــ که به تخلیه اجباری جامعه متبوع پیپرز یا تبدیل آنها به بخشی از دولت جدید فلسطین منجر خواهند شد. آیا پیپرز و شاپیرو هیچگاه درباره این موضوع صحبت کرده‌اند؟ به نظر نمی‌رسید که پیپرز این شروط احتمالی در رابطه با صلح نهایی که دولت اوباما در قالب مذاکرات ناموفق بر آنها تأکید داشت را مایه نگرانی بداند. او در این باره گفت: «نمی‌دانم حتی شخصی نظیر دن نیز صادقانه معتقد باشد که چنین چیزی را شاهد خواهد بود.»
فعالیت‌های تجاری شاپیرو در اسرائیل
پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات، شاپیرو در بدو امر تصمیم گرفت چند ماهی پس از پایان منصبش در اسرائیل بماند و به همراه همسر و سه فرزندش آنجا ماند تا سال تحصیلی در آن کشور به پایان برسد. اما او فوراً وظایف جدیدی را در اسرائیل بر عهده گرفت. شاپیرو در ماه مارس ۲۰۱۷ مشاور صندوق سرمایه‌گذاری تأمینی «مدیریت دارایی آیون» [۷] در هرتزلیا شد.
او همچنین یکی از مدیران شرکت مشاوره‌ای «وست‌اگزک ادوایزرز» [۸] شد که مشترکاً توسط آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه جو بایدن و میشل فلورنوی تأسیس شده و کارکنان آن را کادر سیاست خارجی دولت اوباما تشکیل می‌دهند. بنا بر گزارش نشریه «امریکن پراسپکت»، یکی از مشتریان «وست‌اگزک» شرکت اسرائیلی «ویندوارد» [۹] است که در زمینه هوش مصنوعی فعالیت می‌کند و گابی اشکنازی رئیس سابق ستاد مشترک ارتش و وزیر امور خارجه کنونی اسرائیل در هیئت‌مدیره آن حضور دارد.
شاپیرو همچنین به استارت‌آپ‌های نوپای اسرائیلی مشاوره داده و به دنبال جذب سرمایه‌گذار برای آنها بوده است. همانگونه که این سفیر سابق در جریان کنفرانس مجازی «جروزالم پست» در ماه سپتامبر ۲۰۲۰ توضیح داد، او در زمینه «تبلیغ و شناساندن شرکت‌های آمریکایی که تلاش دارند در اسرائیل موفق شوند و کمک به موفقیت شرکت‌های اسرائیلی در آمریکا بسیار فعال بوده» است.
ارتباط تنگاتنگ شاپیرو با اندیشکده مطالعات امنیت ملی رژیم صهیونیستی
شناخته‌ترین ارتباط شاپیرو با اندیشکده مطالعات امنیت ملی (INSS) در دانشگاه تل‌آویو است که اعضای آن را عمدتاً سران دیپلماتیک، اطلاعاتی، و نظامی ارشد بازنشسته تشکیل می‌دهند و هدایت آن بر عهده عاموس یادلین است. یادلین رئیس سابق اطلاعات ارتش اسرائیل و یکی از خلبانانی است که راکتور هسته‌ای اوسیراک عراق را در سال ۱۹۸۱ بمباران کرد. یادلین و شاپیرو در حیطه کاری یکدیگر را می‌شناختند و زمانی که یادلین هنوز در دولت حضور داشت و شاپیرو مسئول اصلی امور خاورمیانه در شورای امنیت ملی دولت اوباما بود، چند بار با یکدیگر ملاقات کرده بودند.
اندیشکده مطالعات امنیت ملی آشکارا یک سازمان سیاسی نیست و برخلاف اندیشکده‌های واقع در آمریکا هیچگونه نقش سیاسی حزبی ایفا نمی‌کند. این اندیشکده در عوض با تشکیلات نظامی، دیپلماتیک، و نظامی اسرائیل در ارتباط است، تشکیلاتی که بطور فزاینده‌ای عامل مهار نتانیاهو و جناح راست اسرائیل قلمداد می‌شود.
یادلین از مخالفان توافق هسته‌ای منعقده با ایران بود و اندیشکده مطالعات امنیت ملی برخلاف آنچه مدنظر اکثر دموکرات‌ها و جناح چپ اسرائیل است، با انتشار مطالبی خواستار یک صلح یکجانبه‌تر میان اسرائیل و فلسطین شده است. همزمان، یادلین یکی از معدود چهره‌های چپ میانه با گرایشات ملی است و کورتز او را «یک متفکر راهبردی» توصیف کرده که از «تجارب عملی برخوردار است.»
روابط گسترده عاموس یادلین با مقامات اسرائیلی و آمریکایی
اینکه یادلین هیچگاه شغل و پیشه سیاسی چندانی نداشته ــ هرچند در جریان انتخابات سال ۲۰۱۵ اسرائیل به عنوان وزیر دفاع احتمالی در دولت احتمالی اسحاق هرتزوگ مطرح شد ــ بدان معنا نیست که او یک عامل اجرایی زیرک قلمداد نمی‌شود: گفته می‌شود که یادلین از افراد معتمد و محترم نزد هر دوی نتانیاهو و بنی گانتس گزینه اصلی جانشینی وی است. یادلین همچنین دارای روابط حسنه با طیف وسیعی از چهره‌ها در واشنگتن است. دوبوویتز در این باره متذکر شده است: «یادلین همواره در زمینه سه‌ضلعی‌سازی سیاست‌ورزی آمریکایی و سیاست آمریکایی خیلی خوب عمل کرده است.» راجر هرتوگ تأمین‌کننده مالی حزب جمهوری‌خواه و هییم سابان اعانه‌دهنده کلان حزب دموکرات هر دو عضو هیئت‌امنای بین‌المللی اندیشکده مطالعات امنیت ملی هستند.
شاپیرو اولین مقام آمریکایی در مقام و جایگاه خودش است که از رابطه بلندمدت با اندیشکده مطالعات امنیت ملی برخوردار است. این اندیشکده یک بستر ایده‌آل در اختیار شاپیرو گذاشت تا بسیاری از فعالیت‌هایی که به عنوان سفیر بر عهده داشت را ادامه دهد ــ این بار به عنوان نوعی دیپلمات عمومیِ بدون دفتر و اداره که به گوشه و کنار اسرائیل سفر می‌کند و با مردم از طیف‌های سیاسی و اجتماعی مختلف دیدار می‌کند.
شاپیرو پس از ترک منصب خویش به عنوان سفیر، به مدت چهار ماه خودخواسته از رسانه‌ها دوری کرد تا مبادا اینطور برداشت شود که قصد تضعیف جانشینش دیوید فریدمن را دارد. با این حال، شاپیرو به وقتش نیز یک چهره شناخته‌شده باقی ماند که دلیلش تا حدودی حضور او در رسانه‌های اسرائیلی بود. او در رسانه‌های اسرائیلی مرتباً به زبان عبری درباره رویدادها در آمریکا و روابط آمریکا و اسرائیل بحث و گفتگو می‌کرد. شالوم لیپنر مشاور سابق نخست‌وزیر اسرائیل با اشاره به بخش خبری صبحگاهی پرطرفدار رادیو اسرائیل می‌گوید: «اگر اتفاقی در آمریکا بیفتد، ساعت ۷ صبح رادیو را روشن می‌کنم و میبینم دن دارد صحبت می‌کند.»
مخالفت شاپیرو با طرح‌ها و سیاست‌های ترامپ
مجله تبلت ادامه داد: شاپیرو یکی از مقامات ارشد تحلیلگر سیاست خارجی دولت اوباما بود که طی سال‌های زمامداری ترامپ وقت زیادی را صرف رسانه‌های اجتماعی می‌کرد و با خبرنگاران سخن می‌گفت ــ او ترامپ را یک اهریمن فراطبیعی یا یک فرد فاقد توانایی انجام اقدامات سازنده نمی‌دید. شاپیرو تحت تأثیر تلاش‌های جیسون گرینبلات فرستاده صلح ترامپ قرار گرفت و از انتقال سفارتخانه آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس محتاطانه حمایت به عمل آورد، هرچند اقدام یک‌سویه دولت ترامپ در این خصوص مورد حمایتش نبود. همزمان، شاپیرو در قالب یک رشته پیام توییتری وعده داد که یک دولت دموکرات در آینده اقدام ترامپ در خصوص تعطیلی کنسولگری آمریکا در بیت‌المقدس و ادغام همه تماس‌های دیپلماتیک میان اسرائیل و فلسطین در درون سفارتخانه آمریکا در بیت‌المقدس را بی‌اثر خواهد کرد. «معامله قرن» نیز به یک کاغذ پاره بدل خواهد شد.
شاپیرو در یک گزارش تفسیری برای شبکه ان‌پی‌آر (NPR)، طرح صلح ترامپ را «غیرقابل اجرا» دانست و به اسرائیلی‌ها هشدار داد که چندان به آن دل نبندند. شاپیرو در این باره نوشت: «اگر ترامپ در انتخابات ماه نوامبر شکست بخورد، جانشین او خودش را نسبت به آن مقید نمی‌داند.»
شاپیرو دارد به صورت غیررسمی به بایدن جانشین ترامپ مشاوره می‌دهد. شاپیرو هشدار داد که اگر اسرائیل طرح صلح مزبور را به مثابه سیاست آمریکا قلمداد کند، این خطر وجود دارد که «در ماه ژانویه ۲۰۲۱ خودش را درگیر یک مناقشه جدی با دولت جدید بیابد» ــ این تلویحاً بدان معنا بود که او شاید یکی از افرادی باشد که چنین مناقشه‌ای را رقم می‌زند.
به همین نحو، شاپیرو هشدار داد که علیرغم آنچه که دولت ترامپ شاید به اسرائیلی‌ها گفته باشد، آنها نباید در خصوص هرگونه دستاورد واقعی در زمینه صلح در دیگر نقاط منطقه امیدوار باشند. شاپیرو در جریان سخنرانی تلفنی در «انجمن سیاستی اسرائیل» [۱۰] در ماه مه ۲۰۱۷ در رابطه با رویکرد به اصطلاح «بیرون به درون» در قبال برقراری صلح اظهار داشت: «در نهایت چنین چیزی هیچگاه اجرایی نشده است، چرا که موانع سیاسی پیش روی همه طرفین در داخل این امر را بسیار سخت و دشوار ساخته‌اند. مشکل دولت‌های اسرائیل این است که... آنچه که رئیس‌جمهور به نظر می‌گوید به عنوان یک پیشنهاد مطرح است... تنها زمانی در دسترس است که اسرائیل اقدام به برداشتن گام‌هایی کند که به دلایل سیاسی در داخل سخت و دشوارند.»
مخالفت شاپیرو و یادلین با فروش اف-۳۵ به امارات
در ماه اوت ۲۰۱۷، هنگامی که معاهدات با امارات و بحرین موجب شدند تا دورنمای رویکرد «بیرون به درون» بسیار روشن‌تر از سال ۲۰۱۷ به نظر برسد، شاپیرو و یادلین دو چهره برجسته بودند که نسبت به برنامه‌های آمریکا جهت فروش جنگنده اف-۳۵ به امارات به منظور تسهیل توافقات عادی‌سازی میان امارات و اسرائیل شک و تردید داشتند ــ موضعی که اگر در اسرائیل و آمریکا اتخاذ می‌شد، آنچه که خیلی زود بطور علنی به عنوان توافقات ابراهیم شناخته شده شدند را در معرض تهدید قرار می‌داد. حتی علیرغم فروش جنگنده‌های اف-۳۵، توافقات ابراهیم توسط مقامات و مردم عادی در اسرائیل و حوزه خلیج فارس بطور گسترده مورد استقبال قرار گرفتند و احتمالاً یکی از معدود دستاوردهای پایدار دولت ترامپ باقی خواهند ماند.
در مقطعی که شاپیرو پس از پایان منصبش در اسرائیل سکونت داشت، حزب او به نظر گرفتار چنددستگی شدیدی به ویژه در خصوص خاورمیانه بود. جیک سالیوان و بن رودز شاید مشترکاً سازمان سیاسی مخالف سیاست خارجی ترامپ موسوم به «اقدام امنیت ملی» [۱۱] را تأسیس کرده باشند که اعضایش را مقامات سابق دولت اوباما تشکیل می‌دادند و شاپیرو نیز در شورای مشورتی آن حضور داشت. اما آنها دیدگاه‌های متفاوت در درون حزب دموکرات در قبال منطقه و شاید بطور کلی در خصوص اعمال قدرت آمریکا را نمایندگی می‌کنند. اینکه حزب دموکرات از عملگرایی چپ‌گرایانه شاپیرو استقبال کند یا موضع ایدئولوژیکی‌تری که سناتور برنی سندرز نماد آن است، به برآیند انتخابات مقدماتی ریاست جمهوری حزب دموکرات بستگی داشت، انتخاباتی که در آن شاپیرو یکبار دیگر حامی زودهنگام برنده نهایی آن بود.
بلینکن و شاپیرو به یکدیگر نزدیک هستند
زمانی که بایدن به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد، بیش از یک سال می‌شد که شاپیرو مشغول بحث و گفتگو با تونی بلینکن و تیم سیاست خارجی معاون رئیس‌جمهور سابق در خصوص خاورمیانه بود. بلینکن و شاپیرو ظاهراً به یکدیگر نزدیک هستند و بیش از دو دهه می‌شود که یکدیگر را می‌شناسند، یعنی از زمان پایان ریاست جمهوری بیل کلینتون که هر دو در شورای امنیت ملی حضور داشتند. در دوره اول ریاست جمهوری اوباما که شاپیرو عضو شورای امنیت ملی بود، بلینکن معاون مشاور امنیت ملی شد. آنها مسیر شغلی یکسانی را پیموده‌اند ــ بلینکن نه یک دیپلمات کارکشته، بلکه دستیار سابق شورای امنیت ملی است و در اوایل دهه ۲۰۰۰ که عضو کادر کمیته روابط خارجی سنا بود، به بایدن مشاوره می‌داد؛ به همین نحو، شاپیرو معاون رئیس دفتر یکی از سناتورهای دموکرات بود و پس از جاگیری صحیح در جریان یک انتخابات مقدماتی ریاست‌جمهوری به شدت رقابتی، مستقیماً به یک سِمت ارشد در شورای امنیت ملی منصوب شد.
به گفته مارک استنلی فعال و گردآورنده اعانه برای حزب دموکرات در شهر دالاس، شاپیرو در جریان رقابت‌های سال ۲۰۲۰ «در جلسات مشاوره درباره سیاست‌ها و درباره جامعه یهودی و طرفدار اسرائیل شرکت داشت.» شاپیرو در یکی از مراحل سرنوشت‌ساز رقابت، به مدت یک هفته در چند رویداد آنلاین از طریق برنامه زوم[۱۲] حضور پیدا کرد ــ و از لحاظ برقراری ارتباط با جامعه یهودیان، فقط داگ امهوف همسر کامالا هریس نامزد معاون رئیس‌جمهور بود که در این خصوص از وی پیشی گرفت. در یکی از رویدادهای مجازی در جریان رقابت‌ها، مت نوزانچاک که سابقاً رابط میان اوباما و جامعه یهودیان بود، ابراز شگفتی کرد از اینکه علیرغم فاصله زمانی میان آمریکا و اسرائیل، شاپیرو در ارتباط با هر موضوع مرتبط با کارزار انتخاباتی «در طول شش روز هفته به صورت ۲۴ ساعته در دسترس است.» در یک رویداد دیگر که بیش از ۱۰۰۰ نفر از رهبران جامعه یهودی حضور داشتند، شاپیرو در جریان سخنرانی همه چیز را به بایدن سپرد و بایدن سپس بارها تکرار کرد که اگر رئیس‌جمهور شود، از شاپیرو کمک می‌گیرد.
شاپیرو: بایدن خودش را صهیونیست می‌داند
شاپیرو در جریان سخنرانی تلفنی نزد سازمان «اکنون آمریکایی‌ها در حمایت از صلح» [۱۳] در ماه ژوئیه ۲۰۲۰ متذکر شد: «من نماینده کارزار انتخاباتی بایدن نیستم.» با وجود این، او نزد مخاطبان یهودی در خصوص آنچه کاندیدایش در صورت انتخاب انجام خواهد داد، با اطمینان فوق‌العاده‌ای سخن می‌گفت. شاپیرو در جریان آن رویداد گفت که بایدن «پیوند عمیق و به باور من بسیار شخصی و عاطفی با اسرائیل دارد... او خودش را صهیونیست می‌داند. اندک سیاستمداران غیریهودی هستند که علناً از این واژه استقبال می‌کنند.»
اینکه سرمایه‌ای که شاپیرو نزد تصمیم‌گیرندگان و مخاطبان یهودی آمریکایی و اسرائیلی اندوخته است در مسیر یک دستاورد تاریخی در زمینه دستیابی به صلح با فلسطینی‌ها قرار گیرد، یا اینکه صرفاً از شدت منازعات و سرخوردگی‌هایی بکاهد که دموکرات‌ها را بیش از پیش از اسرائیل و اسرائیل را بیش از پیش از آمریکا دور خواهند کرد، در نهایت ممکن است به یک موضوع بستگی داشته باشد، موضوعی که شاپیرو در منصب سفیر با موفقیت خودش را از آن دور نگاه داشت. این موضوع همانا ایران است.
هیچ کس سیاست بایدن در قبال ایران را نمی‌داند
این نشریه یهودی در پایان گزارش خود تأکید کرد: اندک افرادی از جایگاهی برخوردارند که بدانند آیا رئیس‌جمهور بایدن تلاش خواهد کرد بار دیگر به توافق هسته‌ای منعقده با ایران بازگردد و اینکه به چه نحو این کار را خواهد کرد. قرارداد هسته‌ای دستاورد اصلی سیاست خارجی اوباما در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش بود و بایدن بارها علناً وعده داده که به آن بازمی‌گردد. تا زمانی که سیاست دولت جدید آمریکا تبیین نشده است، هیچکس نمی‌داند آیا رئیس‌جمهور بایدن تحریم‌ها را به صورت یکطرفه خواهد برداشت و به ایرانی‌ها اجازه خواهد داد تا برنامه تسلیحات هسته‌ای به سرعت در حال پیشرفت خود را بسط و گسترش دهند، یا اینکه در عوض تلاش خواهد کرد تا از اهرم فشاری که دولت ترامپ در قبال جمهوری اسلامی شکل داده است، بهره بگیرد و دستاوردی را رقم بزند که شاید مورد تحسین هر دوی ایرانی‌ها و اسرائیلی‌ها باشند.
شاپیرو تنها چهره در حوزه سیاست بایدن در قبال خاورمیانه است که اسرائیلی‌ها می‌شناسند و حدود یک دهه در کنارش زیسته‌اند ــ وقتی زمان آن برسد که در راستای اقدام توازن‌بخش تقریباً غیرممکن و گرایش به سمت تفاهم جدید با تهران تلاش شود، اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها شاید متوجه شوند که سال‌ها اقامت در خاورمیانه واقعاً چه چیزی برای شاپیرو به ارمغان آورده است.
[۱]One Voice
[۲]۲۷۰ Strategies
[۳]Organizing for America
[۴]Conference of Presidents of Major American Jewish Organizations
[۵]YESHA Council
[۶]Jewish Federations of North America
[۷]ION Asset Management
[۸]WestExec Advisors
[۹]Windward
[۱۰]Israel Policy Forum
[۱۱]National Security Action
[۱۲]Zoom
[۱۳]Americans for Peace Now
۰۷:۱۸ - ۱۴۰۰/۰۶/۱۳
۱۰:۰۶ - ۱۴۰۰/۰۶/۱۳
۱۰:۵۰ - ۱۴۰۰/۰۶/۱۳
